Prof. Krzysztof Matyjaszewski z Uniwersytetu Carnegie Mellon w Pittsburgu, jako pierwszy otrzyma nagrodę AkzoNobel North America Science Award w dziedzinie chemii – informuje strona The American Chemical Society.

Prof. Krzysztof Matyjaszewski, absolwent Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej, należy do ścisłej światowej czołówki chemików.

Polak został wytypowany przez The American Chemical Society. Nagrodzono go za innowacje w dziedzinie chemii polimerów, przede wszystkim opracowanie metody ATRP (polimeryzacji rodnikowej z przeniesieniem atomu), pozwalającej na kontrolowaną syntezę makrocząsteczek o ściśle określonej budowie. Dzięki niej można uzyskać polimery o niespotykanej dotąd budowie i właściwościach, zaś koszty polimeryzacji uległy znacznemu obniżeniu.

Zmieniając temperaturę i inne parametry reakcji ATRP można precyzyjnie kontrolować skład polimerów i ich architekturę za pomocą katalizatora, który dodaje jeden lub kilka monomerów na raz do rosnącego łańcucha polimeru.

ATRP jest szeroko stosowana przy wytwarzaniu polimerów i kopolimerów, stosowanych jako kleje, środki uszczelniające czy składniki farb. Prowadzone są również związane z nią badania dotyczące metod podawania leków, regeneracji kości i innych zastosowań biomedycznych.

Jako pierwsze wykorzystały metodę ATRP do przemysłowej produkcji polimerów firmy w Japonii i Stanach Zjednoczonych. Utworzone przez prof. Matyjaszewskiego dwa konsorcja przy Uniwersytecie Carnegie Mellon skupiają ponad 30 firm zainteresowanych rozwojem i wdrożeniem nowych technologii opartych na metodzie ATRP.Opracowana przez Krzysztofa Matyjaszewskiego metoda ATRP to najbardziej znaczący postęp w dziedzinie syntezy polimerów w ostatnim półwieczu – stwierdza na stronie „The American Chemical Society” David A. Tirrell z California Institute of Technology.

Jak poinformowało Biuro Prasowe Politechniki Łódzkiej, w środowisku naukowym profesor jest od kilku lat wymieniany jako jeden z najpoważniejszych wśród Polaków kandydatów do nagrody Nobla w dziedzinie chemii.

Krzysztof Matyjaszewski, urodził się 8 kwietnia 1950 w Konstantynowie. Studia magisterskie rozpoczął na Wydziale Chemii Politechniki Łódzkiej. W ich trakcie wyjechał na stypendium do Instytutu Petrochemicznego w Moskwie – tam też ukończył studia w 1973.

Po powrocie zatrudnił się w Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN (CBMiM PAN), gdzie w 1976 obronił pracę doktorską „Makroestry, pary jonowe i wolne jony w polimeryzacji tetrahydrofuranu.” Promotorem jego rozprawy doktorskiej był Stanisław Penczek. Po uzyskaniu stopnia doktora wyjechał w 1977 na roczny staż na University of Florida. Po powrocie ze stażu pracował jako adiunkt w CBMiM PAN w zespole prof. Stanisława Penczka. W 1985 uzyskał na Politechnice Łódzkiej stopień naukowy doktora habilitowanego.W latach 1984–1985 odbył staż w CNRS i jednocześnie pełnił funkcję invited professor na Uniwersytecie Paryskim. W 1985 przeniósł się na Carnegie Mellon University w Pittsburghu, gdzie początkowo pracował jako zwykły członek zespołu naukowego, następnie adiunkt (assistant professor), profesor nadzwyczajny (associate professor), aby w roku 1998 uzyskać tam pełne stanowisko profesora.

W latach 1994–1998 pełnił funkcję dziekana Wydziału Chemicznego Carnegie Mellon University. W 1998 utworzył i został kierownikiem Center for Macromolecular Engeering – wydzielonego, samodzielnego instytutu działającego w ramach Carnegie Mellon University. Oprócz tego od 2001 jest twórcą i kierownikiem Controlled Radical Polymerisation Consortium. Jest to organizacja zajmująca się aktywnym gromadzeniem i wykorzystywaniem środków na badania w dziedzinie ATRP.

Jest profesorem na Uniwersytecie Carnegie Mellon w Pittsburgu. W 1998 r. otrzymał tytuł J. C. Warner Professor of Natural Sciences, który przejął po laureacie nagrody Nobla Johnie Pople’u. W 2004 r. otrzymał najbardziej prestiżowy tytuł tej uczelni: University Professor. Pełni także funkcję dyrektora Centrum Inżynierii Makromolekularnej Uniwersytetu Carnegie Mellon. Jest również profesorem na uniwersytecie stanowym w Pittsburgu.Profesor jest współautorem 10 książek, ponad 60 rozdziałów w książkach i ponad 600 prac naukowych. W ostatnich 10 latach jego publikacje były cytowane ponad 12 tys. razy. Sama opublikowana w roku 1995 praca dotycząca ATRP (Journal of the American Chemical Siciety) była cytowana ponad 6 tys. razy.

Wśród licznych tytułów profesora są: członkostwo polskiej oraz rosyjskiej Akademii Nauk, honorowe członkostwo Chińskiego Towarzystwa Chemicznego oraz członkostwo American Chemical Society. Jest też miedzy innymi laureatem izraelskiej Wolf Prize in Chemistry i Japan’s Society of Polymer Science Award.

Wartość nagrody AkzoNobel North America Science Award to 75 tys. dolarów. Zostanie wręczona wiosną tego roku podczas ogólnokrajowego zjazdu American Chemical Society w Nowym Orleanie.

Źródło: PAP - Nauka w Polsce