chemia budowlana

Szary styropian to produkt nowej generacji i przyszłość rynku materiałów termoizolacyjnych, ale jak każdy VIP, ma swoje wymagania – podczas prac ociepleniowych bezwzględnie musimy przestrzegać kilku ważnych zasad.

W Polsce i większości krajów Europy najpopularniejszym materiałem używanym do ocieplania ścian budynków są płyty styropianowe. Znany od lat standardowy biały styropian coraz częściej zastępuje jednak innowacyjny styropian szary – o znacznie lepszych parametrach izolacyjnych. I o ile obserwowany wzrost zastosowania wyrobów ze styropianu o lepszej izolacyjności to trend pozytywny, o tyle utrzymujący się brak poprawy jakości wykonawstwa nie napawa optymizmem. Biały styropian poradzi sobie z drobnymi odstępstwami od zaleceń. Szary nie wybacza żadnych błędów. Trzeba z nim postępować ściśle według wskazań producenta oraz systemodawcy.

Ochrona przed słońcem

Zalecenie to doskonale znamy np. z branży spożywczej czy farmaceutycznej – jedne produkty mogą być trzymane w szkle bezbarwnym, inne tylko w ciemnym, żeby pod wpływem światła nie straciły swoich właściwości. Niewłaściwie przechowywane materiały budowlane również mogą się „zepsuć”. Wystawione przez dłuższy czas na bezpośrednie działanie promieniowania słonecznego, a wraz z nim UV, mogą zwyczajnie tracić na jakości. Szare płyty styropianowe także nie lubią słońca. Właśnie dlatego fabrycznie pakuje się je w specjalną mleczną folię. W instrukcjach stosowania szarego styropianu producenci wskazują, aby paczki składować w zacienionym miejscu, najlepiej pod zadaszeniem, a podczas prac instalacyjnych koniecznie rozwieszać na rusztowaniach osłonowe siatki zacieniające, które ochronią fasadę przed bezpośrednim operowaniem promieni słonecznych i wysoką temperaturą.

Niezbędne siatki zacieniające

Prowadzenie prac ociepleniowych i dojrzewanie systemu wymaga zapewnienia możliwie stabilnych warunków. Rozpoczynanie prac w „bezpieczny” pochmurny dzień nie oznacza, że kolejnego nie wyjdzie palące słońce. Dlatego tak istotne podczas ocieplania budynków jest m.in. stosowanie siatek osłonowych. Nie tylko oddzielają one strefę prac, ale i zapobiegają nadmiernemu nasłonecznieniu elewacji, które dla świeżych wypraw systemu ociepleniowego jest wyjątkowo niekorzystne.

Jednym z powodów ignorowania przez wykonawców wymogu stosowania siatek osłonowych jest błędne przekonanie, że odsłonięte ściany szybciej wyschną. Tymczasem brak siatek chroniących przed nasłonecznieniem, albo ich zbyt szybkie zdjęcie z rusztowań, w przypadku ocieplenia z szarego styropianu jest poważnym błędem w sztuce. Ponieważ szare płyty, z racji swoich szczególnych właściwości, absorbują promieniowanie słoneczne (nie odbijają go jak białe), bardziej intensywne jest także ich nagrzewanie się. Nieosłonięte płyty nagrzewają się zwykle nierównomiernie – najbardziej na powierzchni wystawionej na oddziaływanie słońca. W okresie letnim, w pełnym słońcu, temperatura na powierzchni płyt może dojść nawet do 800C. Brak osłon zacieniających na rusztowaniach sprawia, że wysokie są nie tylko temperatury ale również ich skoki. Pierwszy czynnik negatywnie wpływa na proces wiązania zaprawy. Drugi może wywoływać w płytach naprężenia, których przegrzany i przesuszony klej może nie być w stanie przenieść.

Skala błędów popełnianych podczas przechowywania i instalacji szarego styropianu w pierwszych latach od jego pojawienia się na rynku spowodowała, że część producentów zdecydowała się nawet na wprowadzenie do obrotu szarych płyt z białymi wierzchnimi warstwami lub farbami. Z założenia, celem tych rozwiązań jest podniesienie poziomu tolerancji szarych płyt na błędy ludzkie. Zarówno problemów wykonawczych jak i dodatkowych kosztów takich rozwiązań można uniknąć po prostu stosując się do zaleceń produktowych i wykonawczych wskazanych w kartach technicznych szarych płyt.

Ważne gruntowanie podłoża

Preparaty gruntujące zmniejszają i wyrównują chłonność murów, poprawiają też przyczepność zaprawy klejowej. Przeprowadzenie gruntowania ścian przed przyklejaniem płyt termoizolacyjnych zaleca się przy każdych pracach ociepleniowych, niezależnie od używanego materiału, ale w przypadku szarego styropianu, ze względu na możliwe większe naprężenia materiałowe, zabieg ten jest szczególnie istotny. Co więcej, przed przystąpieniem do prac bardzo ważna jest też kontrola przyczepności kleju do podłoża. W ramach testu przykleja się w kilku miejscach ściany próbki styropianu (wycięte z płyty kostki 10 x 10 cm). Po trzech dniach, przy próbie ręcznego odrywania, rozerwać powinna się struktura styropianu, a nie klej – spód kostki powinien pozostać przytwierdzony do podłoża.

Dobór właściwej zaprawy klejowej

Zaprawa klejowa to nieodłączny element każdego systemu ociepleń. Do przyklejania fasadowych płyt styropianowych służą zaprawy klejowe na bazie cementu lub piany poliuretanowej. Warto mieć na uwadze, że piana bardzo szybko wiąże i mamy tylko kilkanaście sekund na poprawne ustawienie płyty, dlatego jest to rozwiązanie wyłącznie dla wprawionych fachowców. Zaprawy klejowe zawierające cement są w tym zakresie bardziej „elastyczne”. Ważne natomiast, żeby wybierać tylko te zaprawy, które systemodawcy dopuszczają do stosowania ze styropianem szarym (taka adnotacja zawsze znajduje się w opisie i dokumentacji produktu). Mają one formułę opracowaną specjalnie pod kątem lepszego radzenia sobie w razie potrzeby z kompensowaniem naprężeń – wysoką wytrzymałość i większą odkształcalność niż te przeznaczone do standardowych płyt.

Poza wyborem rodzaju zaprawy klejowej, istotny jest też prawidłowy sposób nakładania kleju na płytę styropianową. Dotyczy to rzecz jasna każdego rodzaju styropianu – postępujemy tak samo czy to w przypadku szarych, czy białych płyt. Najczęściej klej nakłada się metodą obwodowo-punktową, czyli ciągłym pasmem wzdłuż krawędzi płyty i równomiernie 3-6 plackami na środku. Świeżo nałożona zaprawa powinna zajmować co najmniej 40% powierzchni płyty – po dociśnięciu do ściany obszar pokryty klejem zwiększy się wówczas do 60-70%. Styropian można też przyklejać całopowierzchniowo, pokrywając warstwą kleju cały spód płyty, ale rozwiązanie to wymaga bardzo równego, gładkiego podłoża, co w przypadku murowanych ścian nie zawsze jest osiągalne.

Jak najszybsze wykończenie

Szary styropian, jak każdy materiał do termoizolacji ścian, nie powinien zbyt długo pozostawać wystawiony na bezpośrednie działanie czynników zewnętrznych. Zaleca się jak najszybciej zasłonić ocieplenie warstwą zbrojoną, czyli odpowiednią dla wybranego systemu ociepleń zaprawą klejową z zatopioną siatką zbrojącą. I uwaga - dopiero wtedy można zdjąć z rusztowań siatki zacieniające (choć dobrze jest zostawić je aż do zakończenia prac, czyli otynkowania elewacji).